CO TO JEST
DZIKA KLASA?
Dzika Klasa powstała z potrzeby serca i głębokiego przekonania, że natura jest najlepszym miejscem do rozwoju dziecka. Kiedy w 2014 roku rozpoczynałam swój udział w projekcie „W dziką stronę”, prowadzonym przez Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła, nie sądziłam, że to początek mojej nowej drogi jako edukator przyrody. Po tygodniowym szkoleniu stałam się Dzikim Trenerem i poprowadziłam cykl dzikich zajęć z kilkoma klasami z pomorskich szkół. Projekt się zakończył, a we mnie pozostał niedosyt. A może by tak zrobić coś więcej? Na szczęście wśród nauczycieli, z którymi współpracowałam, spotkałam Katarzynę Mieloszyńską z Gdyńskiej Szkoły Społecznej. Kasia z wielkim entuzjazmem zgodziła się aby to z jej klasą dalej “podziczyć” i w następnym roku szkolnym chodziliśmy do lasu już raz w miesiącu. Z jednej klasy w kolejnych latach zrobiło się kilka… i tak trwa to do dzisiaj. – Katarzyna Rosińska
Projekt Dzika Klasa zakłada cykliczną pracę przez cały rok szkolny. Można w nim wziąć udział na dwa sposoby: możemy spotykać się co miesiąc lub raz na kwartał. Taka cykliczna praca pozwala poczuć dzieciom na własnej skórze zmiany zachodzące w naturze. Co jest dla nas ważne, w ten sposób dziecko nawiązuje głęboką relację z naturą oraz współuczestnikami projektu. Zajęcia odbywają się w terenie i nawiązują w swej formie do brytyjskich forest schools. W swojej pracy inspirujemy się pedagogiką dzikiej przyrody, pedagogiką przeżyć oraz przygody. Staramy się komunikować w oparciu o język empatyczny.
Jeśli z jakiś powodów udział w projekcie Dzika Klasa jest niemożliwy zapraszamy do skorzystania z pojedynczych warsztatów terenowych (Dzika Klasa – warsztaty) lub dołączenia do popołudniowych zajęć Dzika Klasa po godzinach.
KTO PROWADZI
DZIKĄ KLASĘ?
WPŁYW NATURY
Po co dzieciom kontakt z przyrodą? 
„Jeszcze nigdy nie byliśmy tak oddaleni od świata przyrody jak dziś.”
Quing Li „Shinrin-Yoku. Sztuka i teoria kąpieli leśnych”
Choć obecnie większość z nas żyje lub pracuje w mieście i mało obcuje na co dzień z przyrodą, to należy zwrócić uwagę na dziedzictwo jakie nosimy w sobie. Nasi przodkowie żyli w naturze, uciekali przed drapieżnikami, wspinali się na drzewa, zbierali rośliny, polowali itp. I choć nasze życie jest diametralnie odmienne od tego co było dawniej to genetycznie nie różnimy się od naszych przodków. Można powiedzieć, że dla człowieka środowiskiem naturalnym jest właśnie przyroda, która jednocześnie dostarczała bodźców, ale również dawała ukojenie i rozładowanie pewnych napięć. Brak kontaktu z naturą ma konsekwencje dla zdrowia. Co więcej w przypadku dzieci, przyroda jest niezbędna do prawidłowego rozwoju. Dzięki kontaktowi z naturą prawidłowo rozwijają się zmysły i układ nerwowy, a to daje dobre podstawy do rozwoju kreatywności i uczenia się. W naturze dzieci są w ciągłym ruchu, prawidłowo rozwija się ich motoryka, uczą się utrzymywać równowagę. Jeśli tego dzieciom zabraknie dochodzi do różnego rodzaju zaburzeń określanych mianem zespołu deficytu natury. Badania naukowe potwierdzają, że przebywanie w naturze wzmacnia układ odpornościowy, powodując, że dzieci są zdrowsze i dużo mniej chorują.
Co to jest deficyt natury? 
„Kiedy dzieci mają bezpośredni kontakt z przyrodą, wtedy nagle wychodzi z nich cała ich siła.”
Maria Montessori
Po raz pierwszy terminu „zespół deficytu natury” użył Richard Louv w swojej książce „Ostatnie dziecko lasu”. Zwrócił on uwagę na zaburzenia jakie może powodować brak kontaktu dzieci z naturą. Młody człowiek pozbawiony terapeutycznych właściwości przyrody cierpi z powodu stresu i zmęczenia, co objawia się impulsywnością, irytacją i brakiem koncentracji. Co więcej, nadmierny kontakt z ekranami telefonów, komputerów czy telewizorów przy jednoczesnym niedoborze przebywania w przestrzeni otwartej powoduje szybkie męczenie się oczu i w konsekwencji nabywanie wad wzroku. Narząd wzroku nie nadąża za tempem technologizacji naszego życia i nie zdołał w tak krótkim czasie ewoluować do ciągłego patrzenia z bliska, a nie w dal. Częsty i bliski kontakt z ekranami to także nadmiar bodźców wzrokowych, który ogranicza rozwijanie pozostałych zmysłów i wpływa na zaburzenia rozwoju układu nerwowego. Dzieci pozbawione kontaktu z naturą częściej cierpią na ADHD czy chorują na depresje.
PROGRAM
Co robimy podczas dzikich zajęć? 
„Każde dziecko przyswaja sobie ze szczególną łatwością wszystko to, co wywołuje w nim zachwyt.”
G.Hüther, U.Hauser „Wszystkie dzieci są zdolne”
Program Dzikiej Klasy opiera się na cykliczności pór roku. Jesienią zwracamy uwagę na bogactwo pokarmów i kolorów. Zimą przyglądamy się jej surowości i zwracamy uwagę na aktywności zwierząt w tym trudnym czasie. Wiosną podziwiamy budzącą się do życia naturę i uczymy się korzystać z jej zasobów. Latem czerpiemy radość z bycia na słońcu i kontaktu z wodą. Poza tym podczas comiesięcznych wypraw Dzikiej Klasy:
- Poznajemy przyrodę w bezpośrednim kontakcie – oglądamy mrowiska, tropimy zwierzęta, zbieramy skarby natury, kolekcjonujemy ślady zwierząt, robimy zielniki.
- Pracujemy z narzędziami – uczymy się krzesać ogień za pomocą krzesiwa czy ostrzyć patyk za pomocą noża. Poznajemy podstawy bushcraftu – budujemy szałasy, szukamy roślin jadalnych, wiemy jak znaleźć materiał łatwopalny w lesie.
- Używamy wszystkich zmysłów – podziwiamy piękno przyrody, ale także czujemy zapach wilgotnej ziemi po deszczu, słyszymy głosy ptaków, czujemy chropowata korę sosny.
- Mamy dużo ruchu – biegamy z górki, skaczemy w dół, wspinamy się na drzewa, rysujemy patykiem po ziemi, rzucamy szyszkami, po prostu rozwijamy naszą motorykę najlepiej jak można.
- Rozmawiamy o emocjach – każde wyjście do lasu rozpoczynamy kręgiem otwierającym, na którym dzielimy się swoimi emocjami, a kończymy kręgiem wdzięczności.
- Budujemy relacje – zarówno z naturą, jak również z rówieśnikami. W ten sposób uczymy się szacunku do przyrody i do siebie nawzajem.
- Bawimy się – mamy czas na swobodną zabawę, gdyż współczesne badania neurobiologiczne podkreślają znaczenie zabawy w poznawaniu świata i uczeniu się.
- Brudzimy się – bo brudne dziecko to szczęśliwe dziecko, a na dodatek wzmacniamy w ten sposób naturalną odporność.
- Wzrastamy – przebywając w kontakcie z naturą stajemy się bardziej samodzielni, budujemy swoją sprawczość i poczucie własnej wartości.
Ramowy plan spotkań Dzikiej Klasy
- Krąg powitalny – to czas kiedy wyciszamy się i nastrajamy do bycia w naturze. Krąg rozpoczynamy okrzykiem powitalnym lasu. Każdy ma możliwość wypowiedzenia się jak się czuje, z czym przychodzi na zajęcia. Na początku rozdzielamy również zadania na poszczególnych uczestników leśnej wyprawy.
- II śniadanie / posiłek w lesie – nie ma nic lepszego, jak posiłek zjedzony na łonie natury. Rozkładamy plandekę i zasiadamy do wspólnego jedzenia.
- Swobodna zabawa – jest niezmiernie ważna w rozwoju młodego człowieka, dlatego podczas Dzikiej Klasy jest chwila na zabawy bez animacji osób dorosłych. Dzieci bawią się wg własnych pomysłów. W tym czasie najbardziej rozwijają się ich kompetencje społeczne.
- Trening uważności w lesie – w obecnych czasach do naszego organizmu dochodzi bardzo dużo bodźców. Zmysły, które są w nadmiarze używane to głównie wzrok i słuch, dlatego podczas Dzikiej Klasy trenujemy również inne zmysły poprzez różnego rodzaju ćwiczenia.
- Praca z tematem dnia – poszerzamy naszą wiedzę przyrodniczą poprzez doświadczenie, obserwacje, a przede wszystkim poprzez zabawę.
- Krąg pożegnalny / wdzięczności – na zakończenie żegnamy się z lasem okrzykiem pożegnalnym, zastanawiamy się również co wydarzyło się podczas zajęć za co jesteśmy wdzięczni.
GALERIA
DLA RODZICA
Jak przygotować dziecko? 
„Nie ma złej pogody, są tylko nieodpowiednie ubrania”
powiedzenie norweskie
Zajęcia Dzikiej Klasy odbywają się na łonie natury przy zmiennych warunkach pogodowych, dlatego ważne jest odpowiednie przygotowanie dziecka, tak aby zajęcia były przyjemnością, a nie powodowały dyskomfort czy uniemożliwiały zabawę i korzystanie w pełni z dobrodziejstw przyrody. W związku z tym należy dostosować ubiór do aktualnej pogody. Z wieloletniego doświadczenia pracy z dziećmi w terenie widzimy, że najlepszym rozwiązaniem jest ubiór na tzw. cebulkę. Najlepsza warstwa wierzchnia to spodnie i kurtka przeciwdeszczowa, które przydadzą się nie tylko na mokre dni, ale również umożliwią dzieciom swobodna zabawę w piachu i błocie. Pod spód warto założyć bieliznę termiczna, najlepsza to wełniana np. z merynosem. W wilgotne dni na nogi polecamy kalosze, najlepiej piankowe lub buty trekkingowe. Dobrze pamiętać o czapce i rękawiczkach gdy pojawią się pierwsze chłody. A jeśli jest wilgotny dzień to warto do plecaka wrzucić zapasowe rękawiczki.
Odpowiednie przygotowanie to nie tylko ubiór. Dobrze zaopatrzyć dziecko w wygodny plecak, najlepiej z wyprofilowanymi szelkami w kształcie litery S oraz z możliwością zapinania pasem piersiowym, tak aby nie zsuwał się z ramion. Do plecaka pakujemy coś do jedzenia. Bardzo odradzamy słodycze, które pozornie dają dużo energii, a ewidentnie wpływają na nastrój dzieci. Proponujemy aby jedzenie pokazywało związek człowieka z naturą np. na przekąski bardzo sprawdzają się orzechy czy suszone owoce. Konieczne jest także zaopatrzenie dziecka w wodę do picia lub w chłodniejsze dni czegoś ciepłego w termosie. Jeśli zajęcia zaczynają się rano, dziecko powinno być po śniadaniu, w chłodniejsze dni najlepiej po czymś ciepłym np. owsiance.
Czy podczas Dzikiej Klasy dzieci narażone są na niebezpieczeństwa?
„Strach to największa siła, która powstrzymuje rodziców przed przyznaniem dzieciom takiej wolności, jaką sami cieszyli się, kiedy byli mali”
Richard Louv „Ostatnie dziecko lasu”
Podczas wieloletniej pracy w terenie nauczyłyśmy się rozpoznawać potencjalne zagrożenia związane z obcowaniem z naturą. Ryzykownym jest przebywanie pod drzewami przy bardzo silnym wietrze, dlatego w takiej sytuacji podejmujemy decyzję o odwołaniu zajęć lub przełożeniu ich na inny termin. Przed każdymi zajęciami sprawdzam prognozę pogody na specjalistycznych portalach.
Niektórzy rodzice z obawą pytają się o kleszcze. Las, trawnik, park czy ogródek to naturalne miejsce gdzie możemy spotkać te drobne pajęczaki. W związku z tym wyprawa do lasu nie jest bardziej niebezpieczna niż spacer po parku. Aby uchronić się przed tymi zwierzętami najważniejsze jest stosowanie profilaktyki poprzez używanie repelentów i ubieranie do lasu odzieży z długimi rękawami i nogawkami. Po wyprawie należy zmienić ubranie oraz dokładnie sprawdzić ciało dziecka.
OFERTA 
Dzika Klasa całoroczna
Zapraszamy na cykliczne zajęcia w przyrodzie. Podczas roku szkolnego spotykamy się regularnie, raz w miesiącu, aby jak najbardziej korzystać z dobrodziejstw natury i obserwować zachodzące zjawiska przyrodnicze.
Dzika Klasa kwartalna
To propozycja dla tych, którzy nie mogą uczestniczyć w comiesięcznych zajęciach, a mimo wszystko zależy im na cykliczności przebywania w naturze. Spotykamy się średnio raz na kwartał, mniej więcej o każdej porze roku.
Dzika Klasa – warsztaty
Jest to propozycja dla grup, które z jakichś powodów nie mogą uczestniczyć w cyklicznych zajęciach, a mimo wszystko chcą poznawać przyrodę w nietypowy sposób. Zapraszamy na zajęcia ogólnoprzyrodnicze lub ornitologiczne, które są specjalnością Kasi.
Zajęcia ogólnoprzyrodnicze
„Leśny plac zabaw” czyli alternatywne poznawanie lasu
Zajęcia z elementami pedagogiki przygody pozwolą poprzez zabawę poznać tajemnice przyrody. Las stanie się naturalnym placem zabaw, pełnym niekończących się pomysłów, niespodzianek i spotkań z tym co dzikie, nieznane i tajemnicze. Podczas zajęć będziemy poznawać przyrodę za pomocą różnych zmysłów, spojrzymy na las inaczej niż dotychczas, nauczymy się nazywać żyjące w nim organizmy, dzięki czemu stanie się on nam bardziej przyjazny i bliższy.
Natura integruje
Przyroda to doskonała przestrzeń do poznania siebie i swojej grupy. Na uczestników będę czekały liczne zadania w terenie, których powodzenie będzie zależało od współpracy grupy. A wszystko to w oparciu o walory przyrodnicze Nadmorskiego Parku Krajobrazowego.
Leśny detektyw czyli w poszukiwaniu śladów zwierząt
Nasze lasy tętnią życiem. Dziki urządzają w nich błotne kąpiele, dzięcioły tworzą kuźnie, a lisy budują nory. Podczas zajęć nauczymy się na co zwracać uwagę podczas wyprawy w lesie, dowiemy się jakie są zwyczaje zwierząt oraz jak czytać ślady przez nie pozostawione. Sztuka tropienia wymaga spostrzegawczości, a potrzebną wiedzę można zdobyć używając prostych kluczy. My postaramy się Wam przekazać te wszystkie potrzebne informacje, abyście potrafili sami odkrywać leśne tajemnice.
Jak przetrwać w lesie? – bushcraft dla najmłodszych
Las to miejsce, które przy dobrej jego znajomości może uratować każdego. Na zajęciach nauczymy się jak rozróżniać kierunki świata w terenie. Poznamy proste sposoby na przygotowanie schronienia. Nauczymy się, gdzie szukać łatwopalnych materiałów naturalnych i w jaki sposób rozpalić ognisko za pomocą krzesiwa czy od jednej zapałki. Poznamy rośliny, które mogą stanowić nasz pokarm i nauczymy się rozróżniać te trujące. Zastanowimy się również jakie znaki dają nam zwierzęta i jak je możemy czytać.
Tam i z powrotem – migracje w świecie zwierząt
Co roku miliony ptaków podejmują długą i niebezpieczną wędrówkę z zimowisk na lęgowiska. W trakcie zajęć uczestnicy dowiedzą się czym kierują się, jakie są ich przystosowania do migracji oraz poznają najpospolitsze i najciekawsze gatunki ptaków wędrownych. Dowiedzą się także o mniej znanych wędrówkach: wśród nietoperzy, reniferów czy owadów.
Zajęcia ornitologiczne
Skrzydlate spacery – wędrówki ornitologiczne
Aby zobaczyć bogactwo fauny nie trzeba wyjeżdżać w odległe i niedostępne tereny – wiele gatunków można obserwować podczas spaceru w parku lub po prostu po jednym z miejskich osiedli. Podczas naszych zajęć dowiecie się, że lodówka to nie tylko urządzenie chłodzące, ale i nazwa kaczki, a najcieplejsze śpiwory robi się z puchu edredonów. Pomorze zimą to jeden z najatrakcyjniejszych regionów ornitologicznych w naszym kraju. W tym czasie na polskim wybrzeżu można spotkać niezwykle ciekawe gatunki ptaków. Wiosna z kolei to okres kiedy ptaki najintensywniej śpiewają i są często trudne do wypatrzenia, ale łatwe do usłyszenia. W zależności od pory roku proponujemy zatem:
a. Jak odróżnić kawkę od gawrona? Poznaj ptaki w mieście. (cały rok)
b. Ptasie rozmowy – czyli wędrówki z głosami ptaków. (marzec-czerwiec)
c. Ptaki zimujące na Bałtyku. (grudzień – luty)
Niezwykły świat ptasiego upierzenia
Pióra to niezwykły wytwór wyróżniający ptaki od innych grup zwierząt. Bogactwo kolorów i kształtów ptasiego upierzenia jest ogromne. Podczas zajęć będzie można zajrzeć do wnętrza piór, dowiedzieć się co wyróżnia upierzenie sów od pozostałych ptaków, a nawet samodzielnie spróbować oznaczyć gatunki na podstawie zebranego w terenie materiału.
Ptasia stołówka – jak pomagać ptakom aby im nie szkodzić
Czy można zrobić karmnik z butelki PET? Jak samodzielnie zrobić kulę tłuszczową? Kiedy zacząć i skończyć dokarmianie ptaków? Co zrobić, aby ptaków nie bolały brzuszki? Na te i inne pytania odpowiemy podczas zajęć kreatywnych robiąc samodzielnie karmniki oraz przygotowując specjalne przysmaki. W międzyczasie opowiemy o ptakach i ich zwyczajach, szczególnie kulinarnych.
